Η έννοια των ορίων έκανε την εμφάνισή της στον χώρο της Ψυχολογίας τις τελευταίες δεκαετίες. Παλαιότερα, υπήρχε η πεποίθηση ότι όταν αγαπάς ή εκτιμάς κάποιον κάνεις οτιδήποτε χρειάζεται για να τον ευχαριστήσεις. Καθιερώθηκε λοιπόν, στη συνείδηση του συνόλου πως η θέσπιση ορίων είναι κάτι εγωιστικό, κάτι που σε απομακρύνει από τους άλλους ανθρώπους και σε καθιστά αντιπαθή και απαιτητικό.
Ωστόσο, αν επιχειρήσουμε να δώσουμε έναν σύντομο ορισμό, θα διαπιστώσουμε το αντίθετο. Τα όρια είναι υγιείς περιορισμοί που καθορίζουν μεταξύ άλλων πως θέλω να μου συμπεριφέρονται οι άλλοι, ποιες είναι οι ανάγκες μου, τον τρόπο που επιθυμώ να συσχετίζομαι με τους ανθρώπους. Επιπλέον, πρόκειται για “κανόνες” που αφορούν το σύνολο των σχέσεων στη ζωή του καθενός και δεν περιορίζονται μόνο στα άτομα του στενού κύκλου, τα άτομα που αγαπώ. Υγιή όρια θέτω στον σύντροφό μου, στη μητέρά μου, στον εργοδότή μου, σε έναν περαστικό, σε έναν υπάλληλο γραφείου. Εγκαθιστώντας όρια με προστατεύω και διασφαλίζω στον εαυτό μου μια αίσθηση ελευθερίας, πληρότητας, συναισθηματικής και σωματικής ασφάλειας.
Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι ο καθορισμός ορίων είναι μια διαδικασία “ζωτικής” σημασίας, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να εγκαταστήσουν και να εδραιώσουν όρια στις διαπροσωπικές τους επαφές. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν:
- Δεν γνωρίζω τα όρια μου
- Δεν γνωρίζω πως να θέτω όρια
- Νιώθω πως δεν έχω το δικαίωμα να το κάνω
- Φοβάμαι να μην με απορρίψουν, κρίνοντας με αγενή ή εγωιστή
- Αναλαμβάνω ρόλους (καλό παιδί – θύμα – σωτήρας)και κάνω οτιδήποτε μου ζητούν ή κάνω πράγματα χωρίς να μου το ζητήσουν
- Βρίσκομαι σε μια σχέση συνεξάρτησης
- Μου ζήτα κάποιος κάτι και αμφιταλαντεύομαι ως προς το τι να κάνω (πχ. μου ζητά χρήματα)
Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες που αναφέραμε η δημιουργία ορίων είναι κάτι που μπορεί να εντάξει κανείς στην καθημερινότητα του, όταν το αποφασίσει. Αρωγοί σε αυτή τη διαδικασία θα σταθούν η προσωπική δέσμευση και συνέπεια αλλά και μια στρατηγική οριοθέτησης.
Βήματα για την εγκατάσταση ορίων:
Βήμα 1Ο: Αναγνώριση του ορίου
Όπως αναφέραμε παραπάνω πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τα όρια τους ή δεν έχουν μπει στη διαδικασία να τα προσδιορίσουν με ακρίβεια. Αν επιθυμώ να εντοπίσω τα όρια μου χρειάζεται να ακολουθήσω τα παρακάτω:
- Αυτοπαρατήρηση. Η αυτοπαρατήρηση είναι το πρώτο στάδιο στο οποίο χρειάζεται να εστιάσει κανείς στην προσωπική του διαδρομή δημιουργίας ορίων. Εστιάζοντας στην καλύτερη γνωριμία με τον εαυτό μου, ανακαλύπτω τις ανάγκες μου, ανακαλύπτω τι επιθυμώ & τι όχι, τι χρειάζομαι και τι όχι, ποιες αξίες μου επιθυμώ να προφυλάξω και έτσι δημιουργώ τα προσωπικά μου όρια.
- Παρατήρηση των συναισθημάτων που βιώνω στις καθημερινές μου συναναστροφές. Αν λόγου χάριν βιώνω έντονη δυσαρέσκεια στη συναναστροφή μου με έναν συνάδελφο μου, είναι απαραίτητο να εξετάσω κατά πόσο θέτω όρια στη μεταξύ μας συναναστροφή και κατά πόσο αυτά γίνονται αποδεκτά.
- Δημιουργία προτεραιοτήτων. Όταν έχω θέσει ως πρώτη προτεραιότητα την κάλυψη των προσωπικών μου αναγκών, οριοθετώ με περισσότερη ευκολία έναν σύντροφο ο οποίος μου ζητά διαρκώς να αναλαμβάνω δικές τους υποχρεώσεις.
Βήμα 2ο: Επικοινωνία του ορίου
Αφού, λοιπόν, αναγνωρίσω τα όρια μου, χρειάζεται να τα επικοινωνήσω. Το στάδιο αυτό είναι ιδιαίτερα προκλητικό. Οι περισσότεροι αν και γνωρίζουν τι θέλουν, δυσκολεύονται να το επικοινωνήσουν ή το επικοινωνούν με λάθος τρόπο. Όταν λοιπόν επικοινωνώ το όριό μου χρειάζεται να:
- εξηγώ πως νιώθω
- εξηγώ την ανάγκη που έχω ή και όχι
- μην απολογούμαι
- είμαι κατανοητός, σύντομος & ευγενικός
- επιλέγω την κατάλληλη στιγμή
- μάθω να λέω όχι
Κάθε φορά που λέω όχι σε κάποιον άλλο, λέω ναι στον εαυτό μου.
Βήμα 3ο: Συντήρηση του ορίου
Είναι σαφές πως η επικοινωνία του ορίου δεν μπορεί να αποφέρει καρπούς αν δεν είμαι δεσμευμένος στην εδραίωση της νέας αντιμετώπισης. Είναι απαραίτητο όταν επιχειρώ να διατηρήσω τα όρια που έθεσα, να είμαι σε θέση να:
- παραμένω σταθερός και συνεπής
- μάθω να βάζω τελεία & να μην δίνω συνέχεια σε μια άσκοπη συζήτηση
- διαχειριστώ την αντίσταση των άλλων
- διαχειριστώ τις ενοχές που νιώθω
- αποδεχτώ μια ενδεχόμενη απομάκρυνση ενός ανθρώπου από τη ζωή μου
Ενδεικτικά παραδείγματα τοποθέτησης ορίων:
- “Σε ευχαριστώ που με σκέφτηκες, αλλά δεν θα καταφέρω να έρθω.”
- “Δεν μπορώ να σε βοηθήσω οικονομικά, όμως θα είμαι δίπλα σου με οποιονδήποτε άλλο τρόπο μπορώ. Ελπίζω να με καταλαβαίνεις και να μην πληγεί η σχέση μας.”
- “Όταν κάποιος φωνάζει, νιώθω έντονη ανησυχία, θα ήθελα να μιλάμε ήρεμα.”
Η εγκατάσταση ορίων αν και για πολλούς αποτελεί μια ιδιαίτερα προκλητική διαδικασία, είναι ένα μέσο για υγιείς και αυθεντικές σχέσεις, ένα μέσο αυτοφροντίδας, είναι μια ένδειξη σεβασμού προς τον εαυτό και τους άλλους, είναι η οδός που θα σε οδηγήσει στην προσωπική σου αυτονομία και ελευθερία.
Ως πιστοποιημένη Life Coach και έχοντας ως όραμα να σταθώ υποστηρικτικά δίπλα σε ανθρώπους που επιθυμούν να αγαπήσουν τον εαυτό τους, να αναγνωρίσουν την αξία τους , να ανακαλύψουν νέους τρόπους επικοινωνίας και γενικότερα να εκπληρώσουν οποιοδήποτε αίτημα τους, σε προσκαλώ να γίνουμε κοινωνοί μιας νέας ζωής με όραμα, υλοποίηση και προσωπική εξέλιξη. Δεσμεύομαι πως θα εκπλαγείς όταν αναγνωρίσεις τις απεριόριστες δυνατότητες που κρύβεις μέσα σου, θα ενθουσιαστείς με τη νέα ζωή που θα δημιουργήσεις. Μια ζωή που σου αξίζει.
Οι coaching συνεδρίες γίνονται διαδικτυακά. Για περισσότερες πληροφορίες ή απορίες μην διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου μέσω της φόρμας επικοινωνίας.